W tomie: UPIORNA DEKADA. Eseje o stereotypach na temat Żydów, Polaków, Niemców, komunistów i kolaboracji 1939-1948 SĄSIEDZI. Historia zagłady żydowskiego miasteczka WOKÓŁ „SĄSIADÓW”. Polemiki i wyjaśnienia STRACH. Antysemityzm w Polsce tuż po wojnie. Historia moralnej zapaści ZŁOTE ŻNIWA. Rzecz o tym, co się działo na obrzeżach Zagłady Żydów oraz eseje i artykuły: Sprawcy, ofiary i inni Żydzi jako polski problem? A dlaczego nie część polskiej historii? Czy Zagłada jest ich historią czy naszą? Plaidoyer w przedmiocie ustanowienia w Polsce „miejsca pamięci” poświęconego Zagładzie „Z wielką radością oddaję w ręce Czytelników pełen zbiór moich prac, zarówno książek, jak i artykułów, poświęconych tematyce stosunków polsko-żydowskich. Zacząłem pisać na ten temat trzydzieści lat temu. Pierwodruk eseju «‘Ten jest z Ojczyzny mojej’…, ale go nie lubię» ukazał się w 1987 roku w emigracyjnym kwartalniku «Aneks». Potem napisałem jeszcze kilka artykułów na te tematy, wydałem niewielką książkę «Upiorna dekada» w 1997 roku, ale dopiero od publikacji «Sąsiadów» w roku 2000 moja twórczość stała się istotnym punktem odniesienia w dyskusji o II wojnie światowej i relacjach polsko-żydowskich w tym okresie. Wszelako, choć moje nazwisko znajduje się w medialnym obiegu, ilekroć mowa o tych sprawach - a okazuje się, że jest to tematyka, która ciągle przyciąga społeczną uwagę - to studia, które napisałem na te tematy, są już właściwie niedostępne” - pisze we wstępie Jan Tomasz Gross. Opublikowanie ich ponownie, w jednym tomie, pozwoli Czytelnikom wrócić do tych ważnych, wzajemnie się dopełniających tekstów - lub zapoznać się z nimi po raz pierwszy.[znak].

Lampedusa - włoska wysepka w połowie drogi między Tunezją a Sycylią. Choć nie czaruje malowniczością ani zabytkami, trudno znaleźć kogoś, kto o niej nie słyszał. W starożytności służyła jako baza morska Fenicjan, Greków, Rzymian i Berberów, dziś pełni funkcję pierwszego przystanku na szlaku morskim, którym docierają do Europy nielegalni imigranci z Afryki. „Kiedy ludzie milionami uciekają z Afryki do Europy, mówią nam, że dla nich jesteśmy bogaci i szczęśliwi. Inaczej by się tu nie zjawiali. Nie uciekaliby do nas od biedy. Mówią, że z ich perspektywy żyjemy w braterstwie i pokoju. Bo inaczej nie uciekaliby do nas od wojny”, pisze Jarosław Mikołajewski. „Ich cel to Europa i zniosą każde cierpienie, tortury, upokorzenia, bicie i gwałty, byleby tylko dotrzeć na miejsce. Są tak zdeterminowani, że wpisują w koszty podróży ryzyko śmierci. I wypływają, chociaż wiedzą, że mogą utonąć. Wielu z nich nie potrafi pływać, większość wcześniej nie widziała morza. I tu, na miejscu, po tej całej męce, spotyka ich rozczarowanie. Nie są tam, gdzie chcieli się znaleźć. Dopływają na Lampedusę i, owszem, są wolni, ale to jest wyspa, a za tą wyspą jest kolejna wyspa, za którą dopiero jest kontur stałego lądu, który jednak nie jest Skandynawią, Niemcami, Anglią, Holandią. I wtedy się załamują”.

Widzę oczami pamięci kamienie - trudno zgadnąć, czy będące resztkami starożytnych domów i świątyń, czy naturalnymi skałami, widzę łąki, na których przeszło dwa tysiące siedemset lat temu szukali nowego miejsca na ziemi pierwsi kolonizatorzy z Grecji. Gdzie, znajdując w jaskiniach czaszki karłowatych słoni, roili sobie istnienie jednookich Cyklopów i snuli historie o wynaturzonych dzieciach Zeusa, o strąceniu do Tartaru, o spotkaniu wędrowca Odysa z biednym Polifemem... [lubimyczytac.pl]

W tomie: Antonella Anedda Tiziano Broggiato Franco Buffoni Claudio Damiani Milo De Angelis Alba Donati Valerio Magrelli Daniele Piccini Umberto Piersanti Fabio Pusterla Davide Rondoni Gian Mario Villalta [lubimyczytac.pl]